Śluza nr 18 Rosko

Zespół stopnia wodnego w Rosku, oznaczony jako śluza nr 18, znajduje się na rzece Noteć w gminie Wieleń, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w województwie wielkopolskim. To historyczny obiekt hydrotechniczny, którego początki sięgają końca XIX wieku – został wybudowany w 1898 roku i stanowi ważny element szlaku żeglugi śródlądowej o długości 249 km, łączącego Wisłę z Odrą na rzece Noteć. 

Śluza nr 18 usytuowana jest na km 148,8 drogi wodnej E70, będącej jednym z kluczowych szlaków transportowych w Polsce. Kompleks składa się z żeglugowego stopnia wodnego, obejmującego śluzę komorową oraz jaz. Samo urządzenie zostało zaprojektowane z myślą o umożliwieniu bezpiecznego przemieszczania się statków i łodzi pomiędzy różnymi poziomami rzeki.

Technicznie, śluza posiada komorę o długości 57,4 m i szerokości 9,6 m, napęd ręczny, a jej spadek wynosi 1,53 m. Jaz, czyli urządzenie służące do kontrolowanego spiętrzania wody, ma spadek 1,41 m i jest konstrukcji zastawkowej z jednym otworem żeglownym, co umożliwia sprawne kontrolowanie przepływu wody i żeglugi.

Obok śluzy, w miejscowości Rosko, funkcjonuje także mała elektrownia wodna, która stanowi największą tego typu instalację w Polsce wykorzystującą turbinę ślimakową (śrubę Archimedesa). Konstrukcja ta składa się z sześciu turbozespołów o mocy 60 kW każdy, co daje łączną moc 360 kW. Elektrownia została zaprojektowana na wysokość spadu wody wynoszącą 1,72 metra i obsługuje przepływ około 30 m³ na sekundę. Średnica turbiny sięga 3,2 metra. Wodę z elektrowni odprowadza odtworzony kanał energetyczny o długości 550 metrów. Roczna produkcja energii szacowana jest na około 2000 MWh, co przyczynia się do rozwoju odnawialnych źródeł energii w regionie.

Inwestycja w elektrownię wodną w Rosku, uruchomiona w czerwcu 2014 roku, została dofinansowana z funduszy unijnych i krajowych, co pozwoliło na realizację projektu z nakładami przekraczającymi 4,5 miliona złotych. Projekt ten nie tylko poprawia bilans energetyczny lokalnego środowiska, ale również przyczynia się do redukcji emisji dwutlenku węgla o ponad 2500 ton rocznie. Wsparcie finansowe obejmowało zarówno dotacje, jak i preferencyjne pożyczki, co podkreśla znaczenie tego przedsięwzięcia dla promocji zrównoważonej energii i ochrony środowiska w regionie wielkopolskim.

Źródło: https://www.mewrosko.pl/